ÇAYIN TARİHÇESİ
Çay, içtiğimiz her yudumda ülkemize geldiği için minnet duyduğumuz,saygıdan önümüzü ilikledigimiz bir içecek.Sofralarımızdan asla eksik etmediğimiz,mutfağımızın vazgeçilmezlerinden,dünyanın en sevilen içeceklerinden biri olan çayın tarihide oldukça ilgi çekici.
Çayın tarihçesi tahmin edilenden daha eskilere, Çin imparatorluğunun M.Ö. 2737 yıllarına kadar dayanıyor.Çay ilk olarak Çin’de medikal amaçlarla kullanılmaya başlanmış. Rivayete göre Çin imparatoru Shenn Nung bir çay ağacının altındayken tesadüfen çay yapraklarının suya düşüş anına şahit olur.
Düşen yaprakların suya vermiş olduğu tat ve renk imparatorun hoşuna gider.Yine aynı rivayete göre Shenn Nung 7 yıl boyunca o bölgede kalarak çay içer ve şifa bulur. Ardından Çin’de ticaretinde gelişmesiyle birlikte çay ticari olarak kullanılır. Daha sonra Çin kültürünü incelemeye gelen Japon rahipler burada çayla tanışır ve ülkelerine götürürler. Japonya’ya gelen çay çok sevilir ve önemli protokol toplantılarında bile kullanılmaya başlanır. Japonya’dan sonra İspanya, Fransa ve Hollanda’da çayla tanışır. Daha sonra Rusya’da Çin’den gelen ticaret kervanları sayesinde çay ile tanışır. Böylece sekizinci yüzyıl itibariyle hemen hemen bütün milletler çay ile tanışmış olur.
DÜNYADA ÇAY TÜKETİMİ
Çay, dünyanın batısında yaşayan insanlar tarafından neredeyse 400 yıldır, Uzak Doğu’da yaşayan insanlar tarafından ise neredeyse 5000 yıldır tüketiliyor. Dünyada derin bir kültüre sahip olan çay, her kültürde farklı renklerde ve farklı şekillerde karşımıza çıkıyor. Türkiye’de genellikle ince belli bir bardakta demli olarak içilen çay, İngiltere’de sütlü, Çin ve Japonya gibi ülkelerde ise çeşitli şekillerde aromalandırılmış olarak ilginç sunumlar eşliğinde tüketiliyor.
Katar’da, yoğun olarak tüketilen Chai Karak yani Karak çayı hazırlanırken ilk olarak siyah çay ve kakule suya eklenip bir süre kaynatılır. Ardından biraz süt eklenip bir süre daha kaynatılır ve tercihe göre safran da ekleyerek servis edilir.
Çay seven bir diğer ülke olan İngiltere’de çay, diğer ülkelerden farklı olarak süt ile birlikte tüketiliyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde çay genellikle içine limon eklenerek buzlu veya soğuk çay olarak tüketilir.
ÇAY NASIL DEMLENİR ?
En iyi çay, porselen demlikte demlenir. Bakır ya da paslanmaz demlik ürünlerini de kullanabilirsiniz. Kullandığınız çayın kalitesi de, demleme kalitesinde önemli bir rol oynar.
Daha lezzetli çay demleme tarifinin başarılı olabilmesi için, organik ya da arıtılmış su kullanılması gerekir.
Taze ve uygun bir şekilde muhafaza edilen çay bitkileri tercih edilmelidir. Muhafaza işlemi oldukça önemlidir. Nemli olmayan ve ışık görmeyen yerlerde muhafaza işlemi sağlanmalıdır. Kavanozda saklama ve kiler ortamında muhafaza etme, en sağlıklı yöntem olacaktır. Böylelikle çay yapraklarının kuru kalması sağlanacaktır. Ayrıca demleme işlemi sırası hariç olmak üzere, mümkün olduğu kadar oksijen ile temas ettirilmemelidir.
Alt demlikte su kaynarken, üst demlik boş olmalıdır ve ısıtılmalıdır.
Su kaynarken çay demlemek yanlış bir hareket olacaktır. Fokurdama sağlandıktan sonra, demliğin altındaki ateş kapatılır ve fokurdamanın durması beklenir. Ancak o zaman demleme işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Demleme işlemini gerçekleştirirken, suyu olabildiğince yukarıdan dökülmelidir. Hava ile temas eden ve ideal ısıya sahip olan su, iyi bir demlemeyi sağlayacaktır.
TÜRKİYE'DE ÇAY TÜKETİMİ
5000 yıllık tarihe sahip olan çay Türklerin yaşamına geç girmiş olmasına rağmen Türk kültürünün en önemli değerlerinden biri haline gelmiştir. Kahvaltı ile başlayan çay tüketim serüveni günün hemen her saati yanında farklı eşlikçilerle devam eder. Ayrıca kendine has demleme usulüne sahip Türk usulu çay, ince belli cam bardaklarla ayrılmaz birer ikilidir.
Türkiye’de tercih edilen siyah çay, demlenerek içilir. İyi bir çay demlemenin olmazsa olmaz kurallarından biri olan demliğin sıcak olması şartı, demliğin çaydanlığın üstüne oturtulmasıyla ustaca çözülmüştür.
Ayrıca Türk usulü çayı acele etmeden demlemek gerekiyor ki kaynayan suyun ilave edildiği çay yeterince demlenebilsin. Bunun için de çay en az 20 dakika boyunca demlenmeye bırakılmalıdır. Böylece Türk çayının kendine has o tadının ortaya çıkması için çayın suyla birleşmesi gerçekleşir. Bu şekilde demlenen çay, isteğe göre şekerli, şekersiz ya da limonlu olarak içilebilir.
Türkiye’de toplumun yüzde 97 oranında Türk siyah çayı tüketilmektedir. Kalan yüzde 3’lük kısım ise daha çok yeşil çay, bitki çayları ve diğer çayları tüketmektedir.
